انتظار تحقق دولت الکترونیکی با سازمان‌هایی بدون خدمات آنلاین

خبرگزاری دانشجویان ایران 1385/08/21

دفاتر خدمات ICT روستایی برساس برنامه‌ی چهارم توسعه، باید به عنوان "پیشخوان دولت" در روستاها راه‌اندازی و خدمات تمام ارگان‌ها از طریق آن‌ها ارایه شوند. این بحث که سازمان‌های دولتی تاکنون چه اقداماتی در این‌باره انجام داده‌اند و آیا خدمات آنلاینی برای ارایه به مردم دارند، موضوعی بود که خبرنگار فن‌آوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) مطرح و پاسخ‌های متفاوتی دریافت کرد که از نبود خدمات یا ضعف و کندی در این زمینه حکایت دارند.

پیشخوان دولت درحقیقت محیطی در صفحات وب است که لینک تمام سازمان‌های دولتی در آن جا قرار دارد و افراد به جای مراجعه‌ی مستقیم به ادارات ابتدا به صفحات وب آن اداره مراجعه می‌کنند؛ طرح بحث پیشخوان دولت از زمان مطرح شدن بحث دولت الکترونیک و به عنوان ترمینال دسترسی عامه‌ی مردم به دولت الکترونیک در کشور عنوان شد.

در اسفندماه سال 1382، دکتر سید احمد معتمدی - وزیر پیشین ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات - در پیامی نوید انجام پروژه‌ی تجهیز ده‌هزار روستا به دفاتر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات را اعلام کرد و از آن تاریخ این پروژه با اختصاص بودجه از محل ثبت‌نام تلفن همراه، آغاز شد.

بنا بر اظهارات رسول آذرخویش - مدیر پیشین پروژه‌ی دفاتر ICT روستایی - این دفاتر باید به عنوان "پیشخوان دولت" در روستاها فعالیت و تمام ارگان‌ها خدمات خود را از طریق این دفاتر به روستاها ارایه کنند، بنابراین قرار است ‌خدمات آنلاین سازمان‌ها در این دفاتر ارایه ‌شود.

بنا بر اعلام تاکنون از طرف وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات به وزیران وزارت‌خانه‌های بهداشت و درمان آموزش پزشکی، آموزش و پرورش، جهاد کشاورزی و  کشور و سازمان بهزیستی کل کشور نامه‌هایی ارسال شده که تاکنون وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی استقبال خوبی کرده‌اند.

ساسان جباری - معاون گسترش IT شرکت فن‌آوری اطلاعات - در این باره به خبرنگار ایسنا گفت: سازمان تعاونی روستایی که زیر نظر وزارت جهاد کشاورزی است، از این طرح استقبال کرده است؛ آن‌ها شبکه‌ی گسترده‌ای را برای خدمات‌رسانی به روستاها دارند که این امر می‌تواند توسط دفاتر ICT روستایی ارایه شود و تا پایان سال برخی از خدمات استراتژیک سازمان تعاونی روستایی توسط این دفاتر ارایه خواهد شد.

به گفته‌ی وی طبق برنامه‌ی چهارم توسعه باید سالیانه‌ دو هزار دفتر ICT روستایی تجهیز شود؛ با توجه به این امر با ارایه‌ی خدمات آنلاین ارگان‌ها و سازمان‌ها در این دفاتر، خدماتی مانند خدمات بانکی به عنوان یکی از کارگشاترین خدمات در روستاها به شمار خواهد رفت و به همین خاطر با ارایه‌ی این خدمات از طریق کارگزاران در این دفاتر، یکی از مشکلات روستاییان برای پرداخت قبوض یا حواله کردن پول و رفت و آمد به شهر‌ها برطرف خواهد شد؛ اما باید دید سازمان‌ها تاکنون چه اقداماتی در این جهت انجام داده‌اند؟

ابراهیم سرمدی - مدیر کل دفتر آمار و فن‌آوری اطلاعات وزارت جهاد کشاورزی - در این باره به خبرنگار ایسنا گفت: سایت‌های وزارت جهاد کشاورزی اکثرا سایت‌های اطلاع‌رسانی هستند و هنوز خدمت چندانی به صورت آنلاین بر روی آن‌ها وجود ندارد، اما در فاز اول در نظر داریم معماری اطلاعاتی سازمانی وزارتخانه را انجام دهیم که از ستاد شروع شده و تا سازمان‌های وابسته هم ادامه می‌یابد.

همچنین مجید اسداللهی - رییس مرکز مطالعات و اطلاع‌رسانی سازمان هواپیمایی کشوری - درباره‌ی خدمات آنلاین این سازمان گفت: در حال حاضر برنامه‌ریزی پروازهای مسافرت‌های هوایی و آخرین وضعیت پروازها در فرود‌گاه‌های مهرآباد و امام خمینی (ره) از جمله اطلاعاتی است که مردم می‌توانند با مراجعه به سایت این سازمان اطلاعات لازم را کسب کنند، اما خدمتی که سازمان بتواند به صورت الکترونیکی به مردم ارائه دهد و بر روی پیشخوان دولت قرار گرفته باشد، وجود ندارد.

اما رمضان‌علی میرعباسی - مدیر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات وزارت تعاون - در این باره گفت: فعلا خدمتی را بر روی پیشخوان دولت قرار ندادیم، ولی در تلاشیم با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام دادیم برخی خدماتمان را برروی پیشخوان دولت قرار دهیم.

سعید سیدآقا بنی‌هاشمی‌ - مدیر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات وزارت امور خارجه - نیز اظهار کرد: با توجه به نیازی که در بخش گردشگری کشورمان در رابطه با بحث ویزای الکترونیکی وجود دارد، صدور ویزا به صورت الکترونیکی اولین خدمت این وزارتخانه بر روی پیشخوان دولت است.

همچنین دکتر محمدحسن محبیان - مدیر عامل شرکت پست - در این باره گفت: پست به عنوان پیشخوان دولت، ظرفیت بالایی برای عرضه‌ی خدمات دولتی در دفاتر ICT دارد، اما به دلیل فقدان آگاهی عمومی‌ نسبت به نقش و اهمیت پست در عرصه‌های اقتصادی و اجتماعی، تحقق پیشخوان دولت توسط پست به کندی پیش می‌رود که با تحقق این امر به حتم پیشرفت‌های عمده‌ای در سامان‌دهی خدمات دولتی و کاهش مراجعات مردم به ادارات و سازمان‌ها رخ خواهد داد.

وی یاد آور شد: تفاهم‌نامه‌های با وزارت نیرو و وزارت کشور امضا کردیم که مجموعه‌ی خدمات مشتریان را از طریق پست اجرا و ارایه کنیم، در حال حاضر در پنج استان به صورت پایلوت ‌60 درصد از مجموعه‌ی خدمات مشترکان از طریق پیشخوان دولت اجرا می‌شود.

محبیان خاطر نشان کرد: در حال حاضر لینک فیبر نوری بین دفاتر و مراکز ارتباطی و سازمان‌ها برقرار است که از سه هزار واحد برای پیشخوان، تا به امروز بیش از ‌300 دفتر آماده شده که ‌600 دفتر نیز قرار است از طریق کارت اعتباری سوخت به این آمار بپیوندند و تصور می‌کنم دو سال زمان برای رسیدن به سه هزار دفتر زمان نیاز داشته باشیم.

اما وزارت بازرگانی موظف شده تا نسبت به راه‌اندازی شبکه جامع اطلاع‌رسانی بازرگانی کشور تا پایان سال دوم برنامه‌ی سوم اقدام کند که ظاهرا عدم تصویب بودجه‌ی خاص برای این طرح، عملاً تحقق آن را در زمان تعیین شده میسر نکرد، در عین حال این وزارتخانه در راستای وظایف محوله هفت پروژه از جمله مطالعه‌ی امکان‌سنجی تجارت الکترونیکی، ایجاد مرکز صدور گواهی دیجیتال، سیستم کدگذاری یکنواخت و هماهنگ را تعریف و اقدامات لازم برای برگزاری مناقصه‌های مربوطه را در دستور کار خود قرار داد؛ اما ظاهرا در میان این پروژه‌ها فقط برخی و آن هم نه به صورت کامل به اتمام رسیده است.

به گزارش ایسنا، برخی از سازمان‌ها در این باره پاسخ دادند که قرار است تعدادی از خدمات خود را به صورت آنلاین به مردم ارائه دهند که امور مربوطه هنوز مراحل مقدماتی و تکمیلی خود را سپری می‌کند، بنابراین در حال حاضر خدمتی را بر روی پیشخوان دولت قرار نداده‌اند.

جای تاسف است در زمانی که در کشورهای درحال توسعه کوچکترین خدمات نیز آن‌لاین به مردم ارایه می‌شوند، اما هنوز در کشور ما بسیاری از خدماتی که می‌تواند به سادگی و با هزینه‌ی کمتری از طریق الکترونیک به مردم ارائه شود به صورت سنتی و دستی ارائه می‌شود.

وزارت‌خانه‌هایی مانند وزارت امور خارجه در بحث ویزای الکترونیکی و یا وزارت تعاون اقداماتی را در این زمینه انجام داده‌اند، اما این که با وجود گذشت مدت زمانی از مطرح شدن این موضوع، پاسخ‌های مبنی بر قابل ارایه نبودن خدمات آنلاین برخی وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها می‌شنویم جای تعجب دارد و در این میان مسوولان جدید فن‌آوری اطلاعات، مهمترین علت این تاخیر را جابه‌جایی مدیران مربوطه همزمان با آغاز به کار دولت جدید دانستند.

بنا بر اعلام تا به حال بیش از هزار دفتر ICT روستایی در کشور به طور کامل راه‌اندازی شده‌اند و آماده خدمت‌رسانی هستند که متاسفانه از ‌آن جا که بیشتر سازمان‌ها نتوانستند خدمات خود را به صورت آنلاین در بیاورند این دفاتر نیز فعالیت‌های پیش‌بینی شده را ندارند.

در هر حال برای اجرایی شدن بحث دولت الکترونیکی باید پیشخوان دولت در اولویت اقدامات دولت قرار گیرد و بستر فن‌آوری اطلاعات فراهم شود که این امر، باعث جذب بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری آن‌ها در روستاها خواهد شد و باید منتظر بود که این وعده چه زمان عملی خواهد شد؟