یک استاد دانشگاه مجازی گفت: کشور به دنبال آن است که تنوع پذیری و مسیر جدید در آموزش عالی را با سیستمهای جدید الکترونیکی ارایه دهد اما حرکت دنیا به سمت کیفیت تدریس در آموزش دانشجو و بهکارگیری تکنیکهای IT است.
دکتر علیرضا سیفی در گفتوگو با خبرنگار فنآوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، با اشاره به افزایش کیفیت آموزشی محتوای دروس مجازی با داشتن تکنیکهای مالتیمدیا به خصوص در رشتههای فنی اظهار کرد: با استفاده از جنبههای تکنیکی مالتیمدیا مانند صوت و انیمیشن میتوان به درک بالای محتوای دروس پرداخت و این از مزایای آموزش مجازی به شمار میرود که البته باید با تولید دیجیتال مناسب و تسلط بالای استاد از نظر روان شناختی همراه شود تا حرکت به این سمت موفقیتآمیز باشد.
وی ادامه داد: با وجود محدودیتهای پهنای باند مناسب، سعی شد تا دروس برای استفادهی بهینه از امکانات موجود با همین کیفیت خطوط اینترنت تولید شوند و در این بستر کارآیی داشته باشند؛ اما دانشجوی آنلاین به خطوط پرسرعت نیاز دارد که در صورت محروم ماندن از کلاسهای آنلاین، پشتیبانی در قالب CD و به هر شکل ممکن به صورت آفلاین در اختیار او قرار میگیرد.
او معتقد است: در این حوزه با ایدهآلها پیش نرفتیم اما همگام با محدودیتهای نرمافزاری در تولید و نبود پهنای باند کافی در ثبت صدا و تصویر به شکل معقول جلو رفتیم، به عنوان مثال در حال حاضر گروه تولید محتوای دروس در دانشگاه مجازی شیراز، افراد مسلطی هستند همچنین سعی شد تا دروس را با همین بستر و محدودیت شبکه قابل ارایه باشد و محتوای دروسی که در گذشته تولید شده را بهروز شود.
سیفی افزود: هدف از پیش رفتن به سمت آموزش مجازی تغییر انواع آموزش عالی است؛ راهاندازی دورههای مجازی ایدهی جدیدی برای تدریس در آموزش عالی است که افراد علاقهمند با مشکل محدودیت فیزیکی از این دورهها استفاده کنند.
او با بیان این که تاسیس گرایشهای میان رشتهیی غیرحضوری و حرکت به سمت گسترش آنها ایدهی اولیهی طرح بوده است، گفت: وجود نرمافزار LMS در دانشگاههای مجازی قابلیت ارتباط متقابل بین استاد و دانشجو را به همراه دارد؛ به تازگی در دانشگاه مجازی شیراز امکاناتی جهت گفتوگوی آنلاین در خارج از کلاس مجازی نیز ایجاد شده است اما از آن جا که امکانات همیشه ایدهآل نبوده در طول ترم دو تا سه جلسهی حضوری رفع اشکال برگزار میشود.
وی مهمترین مسالهی محدودکننده در استفادهی بیشتر از امکانات مالتیمدیا را امکانات زیرساخت شبکهی اینترنت دانست و گفت: با وجود این کندی، تجربهی ویدیو کنفرانسینگ در شیراز را داشتیم، به طوری که در کلاس دانشجویان مستقیما از طریق وبکم ،حضور مستقیم در کلاس را تجربه کردند.
او ادامه داد: به دلیل این که تمام محتوای درس در ابتدای ترم در اختیار دانشجوی مجازی قرار میگیرد کارایی او میتواند بالا رود، چرا که میتواند با چندین بار تکرار کلاسها که به صورت محتوای الکترونیکی در اختیار دارد، آمادگی پیدا کند.
سیفی خاطر نشان کرد: برای مقایسهی دورههای حضوری و مجازی نیاز به پذیرش یکسان است تا خروجیها قابل مقایسه کردن باشند؛ دانشجویان حضوری با گزینش کنکور وارد دانشگاه میشوند و مسلما به لحاظ کیفیت گزینش شدهترند و این در حالی است که نحوهی پذیرش دانشجوی مجازی به شرایط سنی، آزمون کنکور و موقعیت جغرافیایی محدود نیست اما به صورت تجربی یادگیری و درک مفاهیم در دورههای مجازی بهتر خواهد بود.
به گفتهی یک عضو هیات علمی دانشگاه نبود راهحلهای از قبل تعیین شده برای نواقص فنی قابل پیشبینی از دلایل کیفیت پایین دورههای آموزش الکترونیکی است و وزارت علوم، تحقیقات و فنآوری باید تیمهای نظارتی تشکیل دهد.
دکتر علیاکبر صفوی در گفتوگو با خبرنگار فنآوری اطلاعات خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، ارزیابی عملکرد تجربهی چند سالهی آموزش مجازی در کشور را نیازمند داشتن معیارها و استاندارهایی دانست و اظهار کرد: ابتدا باید با طی سیکل مناسب، ملاکهای ارزیابی اعلام شوند اما در حال حاضر این ملاکها تعریف نشدهاند و ارزیابیها بیشتر در سطح برداشتهای موردی است که گویای واقعیت نیستند.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز ادامه داد: دورههای مجازی و الکترونیک از دو دستهبندی برخوردار است که یک دستهبندی به عنوان پکیج کمک دوره یا بستهی جامع است و در بخش کمک آموزشی تقریبا نتایج خوبی حاصل شده و نیازمند هدایت درست از سوی اساتید است تا مفید واقع شود و بستهی دیگر مربوط به دورههایی است که دانشجو از ابتدا به صورت الکترونیکی تحصیل خود را آغاز کرده است.
صفوی گفت: واقعیت امر در خصوص دورههای کاملا مجازی حاکی است که متوسط دانشجویان مجازی به دلایل مختلف از امکانات استفادهی بهینه انجام نمیدهند و از آن جا که ارزیابی با مقایسهی نمرات دورهی مجازی نسبت به حضوری انجام میشود، متوسط نمرات دانشجویان مجازی نسبت به متوسط دانشجویان حضوری پایین است؛ البته این ارزیابی در دانشگاه شیراز و با مقایسه نحوهی عملکرد دو سبک آموزشی در این دانشگاه انجام شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه با تاکید بر اهمیت توجیه دانشجویان در آغاز تحصیل به صورت مجازی خاطر نشان کرد: باید این نکته در میان دانشجویان مجازی پررنگ شود که مدت زمان اختصاص یافته به واحدها در دورههای مجازی باید بیشتر از دورهی حضوری باشد اما به دلیل مقید نبودن به زمان، دانشجویان به این دورهها به صورت پروژهیی نگاه میکنند در حالی که باید این دید تغییر یابد و
مسالهی مهم دیگر کیفیت محتوای تولید شده در کشور است که از انسجام کافی و کاملی برخوردار نیست و اساتید لزوما با ارزیابی استاندارد انتخاب نشدهاند.
او ادامه داد: ریسک تجربهی چند استاد بدون در نظر گرفتن کیفیت تدریس در دورههای مجازی بالا است و کیفیت تولید محتوا باید دارای شاخصهایی باشد زیرا هزینهبر و زمانگیر است.
او معتقد است که نظارت بر کار تولید محتوا از دیگر ضعفها در تجربهی آموزش مجازی در کشور است و باید نظارتی بر روی محتوای تولید شده توسط استاد وجود داشته باشد تا کیفیت قابل اندازهگیری شود اما حدود 60 تا 70 درصد دروس تولید شده در کشور فاقد این شرایط هستند.
وی با تصریح بر این که باید در تدوین استانداردها دقیق وارد شد، گفت: هر چه در تولید محتوا کم گذاشته شود، به دانشجو کم فروشی شده است و باید پیشبینیهای لازم در خصوص نواقص فنی انجام شود تا با قطع ارتباط دانشجو، کلاس مجازی مربوطه ضبط شود و به صورت CD و PDF برای دانشجویی که کلاسی را از دست داده قابل دانلود باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه شیراز ادامه داد: تیمهای تخصصی که تاکنون برای نظارت بر دورههای آموزش مجازی تشکیل شدهاند، تجربهی کافی در آموزش مجازی نداشته و نظارت ضعیفی در مدیریت برروی دورهها دارند و نیاز به بازنگری بر روی این تیمها وجود دارد؛ با ورود هر تکنولوژی جدید باید سریعا تیمی در خصوص بررسی آن ایجاد شود، هر چند که قصد استفادهی از آن نباشد، اما مطالعه و بررسی آن موجب میشود تا در زمان استفاده از این تکنولوژی با مشکل مدیریتی مواجه نشویم.
او در پایان ادامه داد: تاکنون از سوی دانشگاه شیراز پکیجی کامل در خصوص آییننامهی مخصوص آموزش مجازی به وزارت علوم داده شد تا مبنا قرار گیرد و سعی شده که به تمام مباحث در آموزش مجازی پرداخته شود اما تاکنون هیچ مطالعه و بازبینی در خصوص اجرایی شدن آن انجام نشده است.