اجازه می خواهم بررسی روزنامه لوس آنجلس تایمز و معرفی امکانات و شیوه کار نشریه دیجیتال را از طریق مقایسه بین دو نگرش در این زمینه انجام دهم. در این نوشته٬ از این دو نگرش تحت عنوان بوروکراتیک و خردمحور نام برده شده است. می توان نام های دیگری نظیر سنتی٬ صنعتی٬ مکانیکی یا دولتی را برای اولین نگرش و نامهای پیشتاز٬ خلاق٬ دینامیک یا خصوصی را برای دومی به کار برد. مهم واژه نیست٬ بلکه برداشتی که از این مفهوم می کنیم اهمیت دارد. روش کهنه و دیوانسالارانه که به صورت خشک و جامد٬ راه حل های قدیمی را برای وضعیت های جدید انتخاب می کند٬ با مفهوم بوروکراتیک به خوبی درک می شود. همچنین اگر بپذیریم که جهان از عصر صنعتی به دوران فراصنعت وارد شده است و اهمیت فرد در آن بیشتر می شود٬ نگرش خردمحور از سایر جایگزین ها مناسب تر به نظر می آید.
نگرش بوروکراتیک نه به شعار "کوچک زیباست" اعتقاد دارد و نه می پذیرد که نیروی انسانی سرمایه واقعی زمان ماست. لذا در این نگرش٬ برای راه اندازی یک نشریه دیجیتال قبل از هر چیز ساختار و پست ها مهم است. صاحب امتیاز٬ مدیر مسئول٬ سردبیر٬ شورای سردبیری٬ مدیر فنی٬ مدیر اجرایی و مدیر داخلی نخستین چیزی است که در مورد آن تصمیم گیری می شود. هیئت تحریریه در این فهرست اولیه مقام ها نمی گنجد. اما در نگرش خردمحور٬ نویسندگان هستند که اهمیت دارند. در اینجا شاید اصولا خوانندگان با نام آن مقامات آشنا نشوند٬ اما در هر شماره اعضای هیات تحریریه به تفکیک ستونهایی که در آن قلم می زنند٬ معرفی می شوند.(۱) در نگرش خردمحور٬ کارشناسان و فرهیختگانی که کارها را انجام می دهند در محور قرار می گیرند.
در نگرش بوروکراتیک٬ زیبایی ظاهری نشریه٬ گرافیک آن٬ صفحه بندی و امکانات چندرسانه ای همه چیز است! زیرا در این نگرش٬ ارائه آمار٬ نشان دادن توانایی های نشریه و مورد تایید مقامات قرار گرفتن اولویت دارد. اما نگرش خرد محور٬ خواننده را در مرکز توجه قرار می دهد. مهم این است که نیازهای او چگونه برطرف می شود. مهم این است که او با چه امکاناتی از نشریه استفاده می کند. اگر خوانندگان فاقد نرم افزارهای لازم برای استفاده از امکانات پیشرفته هستند٬ اگر با زیرساختهای موجود نمی توان از اینترنت با سرعت و کیفیت مناسب استفاده کرد٬ لازم است کار ساده تری ارائه شود که برد بیشتری داشته باشد.(۲)
در نگرش بوروکراتیک٬ هزینه ها لیست می شود. به ویژه در سیستم دولتی و با تکیه بر بودجه نفت٬ از ابتدا پروژه بزرگی با هزینه سنگین سایت و امکانات فنی٬ حقوق مدیران٬ قرارداد گرافیست و فیلم بردار و عکاس و ویراستار و حروفچین٬ و نیز دستمزد مولفان و مترجمان و گزارشگران طراحی می شود. اما در نگرش خردمحور٬ درآمدها لیست می شود. گذشته از اشتراک و فروش٬ با شرکتهای مختلفی که ممکن است بخواهند فعالیت خود را از طریق نشریه پیش ببرند تماس گرفته می شود و با آنان قرارداد منعقد می گردد.(۳)
تعریف خواننده نیز در این دو گرایش متفاوت است. از نظر اولی٬ خواننده کسی است که باید مطالبی را به خوردش داد. موضوع کار نشریه مشخص می شود و مقاله هایی در چارچوب تعیین شده ارائه می گردد. اما از نظر گرایش دوم٬ خوانندگان هم نویسنده(۴) هستند٬ هم طراح صفحات و مطالب(۵) هستند٬ هم توزیع کننده نشریه(۶) هستند و هم اولویت و اهمیت مطالب(۷) را مشخص می کنند.
حداکثر وظیفه ای که گرایش بوروکراتیک برای روزنامه در نظر می گیرد٬ تکمیل مطالب و انتشار به موقع آن است. اما در نگرش خردمحور٬ این نقطه شروع است. خدمات پس از انتشار٬ مشترک-مداری و گسترش ارتباط با خوانندگان وظیفه سنگینی است که اهمیت آن کمتر از انتشار روزنامه نیست.(۸)
در نگرش بوروکراتیک٬ فقط یک راه برای هر کاری در نظر گرفته می شود. نشریه یا به صورت مکتوب و یا به صورت دیجیتال در اختیار خوانندگان قرار می گیرد. در بهترین حالت هر دو نوع نشریه و نهایتا ارسال آن به ایمیل متقاضیان پیش بینی می شود. اما در نگرش خردمحور٬ حق انتخاب بسیار متنوعی به افراد داده می شود تا برحسب نیاز خود به یک یا چند شیوه مختلف نشریه را دریافت کنند.(۹)
آنچه مسلم است این است که دوران نگرش بوروکراتیک به سر آمده است. اما این که ما تا چه حد می توانیم نگرش خردمحور را در عمل پیاده کنیم٬ بستگی به عوامل زیادی دارد. مهم ترین عامل در این زمینه٬ همین باور کردن لزوم تحول از نگرش بوروکراتیک به نگرش خردمحور است.
------------------
(۱) در Los Angeles Times ٬ از مقامات نشریه صحبتی نشده است و تنها ایمیل سردبیر برای برخی تماسها ذکر شده است. اما در مورد نویسندگان هر ستون (Columnists) ٬ نام٬ عکس٬ بیوگرافی٬ ایمیل و نوشته های اخیر آنان ذکر می شود. این ستونها و تعداد افرادی که در آنها قلم می زنند به این شرح است: (News) اخبار ۵ نفر٬ (Opinion) عقیده ۱۱ نفر٬ (Business) کسب و کار ۳ نفر٬ (Features) شخصیت ها ۲ نفر٬ (Calendar) تقویم ۴ نفر٬ (Sport) ورزش ۵ نفر
(۲) صفحه سایت Los Angeles Times هر سه دقیقه به روز می شود. در این صفحه ویدیوهایی قرار دارد که بارگذاری آن با توجه به سرعت و کیفیت اینترنت در کشور ما بیش از سه دقیقه طول می کشد. طبیعی است که عرضه این دو امکان خوب در ایران٬ نامناسب و بی حاصل است.
(۳) برای آگهی ها و تبلیغات و درج اطلاعات مربوط به کاریابی٬ اتومبیل٬ املاک٬ خرید و فروش٬ توزیع و غیره٬ Los Angeles Times بیش از ده partner دارد. همچنین آگهی فوت٬ تبریک٬ معرفی کتاب٬ ارتباطات کاری و نظایر آن نیز برای روزنامه ایجاد درآمد می کند.
(۴) در نمونه مورد بررسی٬ نه تنها خوانندگان مطالبی برای نشریه ارسال می کنند که پس از ویرایش و تایید به نام خودشان در نشریه درج می شود٬ بلکه برخی از وبلاگ ها به صورت مستقیم در نشریه منعکس می شود. همچنین در برخی از مقاله ها٬ امکان اظهار نظر و بحث توسط خوانندگان ایجاد می شود و این نظرات و بحث ها نیز بخشی از محتویات نشریه را تشکیل می دهد.
(۵) این امکان توسط MyLATimes فراهم آمده است که خواننده٬ قسمتهایی را که نمی خواهد حذف کند٬ قسمتهایی را که می خواهد اضافه کند٬ تغییراتی در بخش ها به وجود آورد و روزنامه دلخواه خود را دریافت نماید.
(۶) خواننده می تواند هر مقاله ای را که بپسندد برای دوستان خود ایمیل بزند. به این ترتیب دامنه مخاطبان و خوانندگان نشریه گسترده تر می شود.
(۷) هر مقاله ای که خوانده می شود٬ تعداد بازدیدکنندگانش افزایش می یابد. به این ترتیب دیگر خوانندگان می توانند مستقیما به سراغ مطالبی بروند که خواننده بیشتری داشته است. همچنین شمارنده ای برای مطالب ایمیل شده وجود دارد.
(۸) در روزنامه لوس آنجلس تایمز٬ گذشته از امکان مکاتبه با سردبیر٬ ایمیل های مختلفی برای ارتباط خوانندگان در نظر گرفته شده است. در بخش خدمات مشتریان٬ مسئولینی با ایمیل های مختلف در این بخشها در خدمت خواننده هستند: بازخور سایت٬ گزارش اشکال فنی٬ اصلاحات٬ اشتراک و عضویت٬ فرمت دلخواه٬ دریافت روزنامه از طریق ایمیل٬ بازخور تبلیغات٬ بایگانی٬ طبقه بندی٬ سایر پرسشها. همچنین در بخش ارسال مقاله٬ پیشنهاد یا پرسش نیز ایمیل هایی برای این موارد تعبیه شده است: هنر و گرافیک و عکس٬ کسب و کار و فناوری٬ تقویم٬ ایالتی و محلی٬ اخبار سرگرمی. امکانات دیگری نیز برای آگهی ها٬ ارتباط کاری٬ و کار در نشریه در نظر گرفته شده است.
(۹) دسترسی به روزنامه لوس آنجلس تایمز به صورتهای زیر امکانپذیر است: