وبلاگهای سه گانه از مدتی پیش به صورت ماهانه برای اعضای محترم هیات علمی، کارشناسان، دانشجویان و سایر افراد علاقه مند به صورت لیست ایمیلی ارسال می شود. قرار است با افزایش تعداد افراد یاد شده، این نشریه به تدریج رسمی تر شود. البته با توجه به برنامه های مسئولین محترم موسسه برای تهیه نشریه دیجیتال آموزش در آینده نزدیک، قطعا تجارب حاصله در اختیار نشریه رسمی موسسه قرار خواهد گرفت و از آن به بعد دیگر این نشریه ضرورت نخواهد داشت.
البته فعالیت وبلاگهای سه گانه ادامه خواهد یافت. این فعالیت از حدود یک سال قبل شروع شده بود و دوستان کمابیش با آن همکاری می کردند. برخی از مطالب مهم و اخبار مندرج در آن نیز در تابلو اعلانات نصب می شد و همه عزیزان دعوت شده بودند تا مطالب آن را بخوانند و با آن همکاری کنند. اکنون که فعالیت در این زمینه بیشتر شده است، طبعا همکاری و راهنمایی بیشتری لازم است.
یکی از عزیزان در یادداشتی تحت عنوان اشکالاتی به نشریه الکترونیک موسسه آموزش فناوری آب و انرژی ، چند پرسش مطرح کرده اند که می تواند در پیشرفتهای بعدی نشریه موثر واقع شود. امیدوارم همه دوستان، در این مقطع که نشریه واقعا به کمک و یاری همگان نیاز دارد، از هر نوع راهنمایی دریغ نورزند. بخصوص منتظر ارسال اخبار، عکس و مقالات از جانب شما هستم.
پرسشهای مطرح شده قبل از هر چیز نشانه آن است که کاری که دارد صورت می گیرد، اثربخش بوده است و توانسته است با دیگران تعامل برقرار کند. به نحوی که حتی اگر کسی در یک سال گذشته به فعالیت این وبلاگها و مکاتباتی که از طریق آنها صورت می گرفت توجه نمی کرده است و این فرض وجود داشته که فعالیت یاد شده خودبخود محو می شود، اکنون این حس وجود دارد که انگار آب در خوابگه مورچگان ریخته می شود و دیر یا زود، ما هم در عرصه فعالیتهای علمی دانشگاههای کشور، فعالیت خود را گسترش خواهیم داد. پس نشریه هم جدی تر گرفته شده و دوستان ارسال کننده اشکالات را به فکر چاره جویی برای اصلاح فعالیت انداخته است.
البته قبلا در این مورد مقالات و مطالبی نوشته ام که یکی از آنها در نشریه مکتوب آموزش به چاپ رسیده است. عزیزان می توانند آن مقالات را نیز مطالعه بفرمایند و اگر منت بگذارند و آنها را مورد نقد و بررسی قرار دهند، موجب مزید امتنان است. اما در اینجا فقط پرسشهای نوشته شده را با چند کلام توضیح به عنوان پاسخ تقدیم می کنم و بحث نظری را به همان مقالات و مطالب ارجاع می دهم.
1) آیا این نشریه دارای مجوز نشر می باشد و یا یک کار غیر قانونی می کند؟
پاسخ: نشریه دارای مجوز نشر می باشد و یک کار غیرقانونی نمی کند. در این مورد می توانید با وزارت ارشاد تماس بگیرید.
2) نام این نشریه چگونه انتخاب شده است و چرا هیچگونه تناسبی با نام موسسه و مراکز آموزشی
ندارد؟
پاسخ: نام این نشریه آگاهانه انتخاب شده است. از یک طرف نشان می دهد که نشریه در خدمت صنعت آب و برق است و از سوی دیگر بیان می کند که به آینده تعلق دارد. یعنی زمانی در آینده، به نشریه رسمی موسسه فرا می روید. ولی در حال حاضر نیمه رسمی است. بنا بر این در حال حاضر، نام آن با نام موسسه مطابقت کامل ندارد.
3) این نشریه دارای شناسنامه مشخصی نیست و معلوم نیست که هر قسمت را چه کسی نوشته تا بتوان به آن پاسخ داد و یا ادعای حقوقی نمود؟
پاسخ: نشریه دارای شناسنامه مشخص است. این شناسنامه هم در وبلاگهای سه گانه، هم در قسمت مسئول گروه مکاتبه ای و هم در سربرگ نامه های ارسالی نوشته شده است. شما می توانید پاسخ های خود را در قسمت اظهار نظر که در برابر تک تک یادداشتها در وبلاگ وجود دارد بنویسید و یا به آدرس ایمیل اینجانب علیرضا قراباغی alirezaqarabaqi@yahoo.com ارسال بفرمایید. ادعای حقوقی را هم از همین طریق اقدام بفرمایید.
4) مدیر مسئول این نشریه نا مشخص است و به نظر می رسد یک نشریه معتبر یک مدیر مسئول مشخصی لازم دارد.
پاسخ: در پاسخ قبلی توضیح داده ام. ضمنا هرچه شما و دیگر دوستان زودتر و بیشتر همکاری بفرمایید، این نشریه مرحله موقت را زودتر پشت سر می گذارد و سریع تر به یک نشریه معتبر تبدیل می شود.
5)آیا زمانی که صرف پرکردن صفحات آن شده است به همان اندازه مفید برای مخاطب می باشد؟
پاسخ: نمیدانم. اما کسانی که تماس گرفته اند و نیز حجم بازدیدها نشان می دهد که احتمالا روند مثبت است. لحن پرکردن صفحات، دوستانه به نظر نمی رسد. تلاش بنده این بوده است که مطالب تا حد امکان مفید باشد. از پرکردن صفحات ابا داشته ام.
6) بدلیل نداشتن خبرنگار،اخبار آن بسیار کوتاه و بیشتر نقل شده ازجانب دیگران ومستندات منتشر شده می باشد.
پاسخ: خوب، این مزیت است یا عیب؟ این که مطالب بیشتر تولید دانش باشد بهتر از آن است که خبرنامه، آن هم با استفاده از خبرهایی که به قول شما منتشر شده باشد ارائه کنیم. البته با برنامه بسیار مناسبی که مسئولین موسسه در پیش گرفته اند و با تشکیل هسته های پژوهشی، خبرهای تازه تر و مفید تری ارائه خواهد شد.
در همین شماره 5 که مورد نقد این پرسشگر قرار گرفته است، چهار خبر داشتیم که همه آنها اهمیت داشت و هیچکدام هم برای خوانندگان تکراری نبود. دو خبر که به صورت دست اول از طریق دبیر محترم هیات امنا و شورای موسسه دریافت شده بود و دو خبر دیگر که از خبرگزاریها و سایت خبری وزارت نیرو دریافت شده بود، بازهم کپی نشده بود و مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته بود.
جالب است که خبر مهم صدمات تاسیسات برق بر اثر طوفان گونو، در این نشریه بدون خبرنگار زودتر از سایت خبری وزارت نیرو که خبرنگاران زیادی هم دارد درج شده بود.
7) اهدافی که برای این نشریه پیش بینی شده چیست و مخاطبان آن چه کسانی هستند؟
پاسخ: اگر اجازه بدهید٬ این اهداف در مورد نشریه ای که در حال تولد است (نشریه آموزش) به زودی بیان خواهد شد. فعلا این نشریه حاصل سه وبلاگ (اخبار صنعت آب و برق، آموزش در این صنعت، و روش مجازی در این آموزشها) است که قصدش برقراری ارتباط با کارشناسان خوش فکر صنعت و فراهم کردن زمینه لازم برای انتشار یک هفته نامه معتبر رسمی است.
8) چرا این نشریه روزهای تعطیل که خبر روزانه وجود ندارد منتشر می گردد؟
پاسخ: به این صورت می توانید هفته خود را با این نشریه آغاز کنید.
9) این نشریه شخصی است یا موسسه آنرا منتشر می کند؟
پاسخ: در مرحله انتقالی است. از ابتدا قرار بود موسسه آن را منتشر کند، اما مخالفتهایی شکل گرفت که کار به صورت نشریه شخصی شروع شد. اکنون مدیریت مجموعه به کارهایی بسیار فراتر از این نشریه فکر می کند. به همین دلیل هیچ مانعی بر سر راه رسمی شدن نشریه وجود ندارد. امید است به زودی نه تنها این نشریه، بلکه نشریات دیجیتال دیگری نیز در موسسه آموزشی و پژوهشی ما شکل بگیرد. فراموش نکنیم که ما نمی توانیم زمان را متوقف کنیم. اما می توانیم از پیشرفت طبیعی و ناگزیر آن در جهت پیشرفت خودمان، پیشرفت موسسه، پیشرفت علم و دانش و پیشرفت کشور استفاده کنیم.
دست گرم و توانای شما را صمیمانه می فشارم و با نیک ترین آرزوها در انتظار همراهی ها و همکاری های بیشتر شما هستم.
اجازه می خواهم بررسی روزنامه لوس آنجلس تایمز و معرفی امکانات و شیوه کار نشریه دیجیتال را از طریق مقایسه بین دو نگرش در این زمینه انجام دهم. در این نوشته٬ از این دو نگرش تحت عنوان بوروکراتیک و خردمحور نام برده شده است. می توان نام های دیگری نظیر سنتی٬ صنعتی٬ مکانیکی یا دولتی را برای اولین نگرش و نامهای پیشتاز٬ خلاق٬ دینامیک یا خصوصی را برای دومی به کار برد. مهم واژه نیست٬ بلکه برداشتی که از این مفهوم می کنیم اهمیت دارد. روش کهنه و دیوانسالارانه که به صورت خشک و جامد٬ راه حل های قدیمی را برای وضعیت های جدید انتخاب می کند٬ با مفهوم بوروکراتیک به خوبی درک می شود. همچنین اگر بپذیریم که جهان از عصر صنعتی به دوران فراصنعت وارد شده است و اهمیت فرد در آن بیشتر می شود٬ نگرش خردمحور از سایر جایگزین ها مناسب تر به نظر می آید.
نگرش بوروکراتیک نه به شعار "کوچک زیباست" اعتقاد دارد و نه می پذیرد که نیروی انسانی سرمایه واقعی زمان ماست. لذا در این نگرش٬ برای راه اندازی یک نشریه دیجیتال قبل از هر چیز ساختار و پست ها مهم است. صاحب امتیاز٬ مدیر مسئول٬ سردبیر٬ شورای سردبیری٬ مدیر فنی٬ مدیر اجرایی و مدیر داخلی نخستین چیزی است که در مورد آن تصمیم گیری می شود. هیئت تحریریه در این فهرست اولیه مقام ها نمی گنجد. اما در نگرش خردمحور٬ نویسندگان هستند که اهمیت دارند. در اینجا شاید اصولا خوانندگان با نام آن مقامات آشنا نشوند٬ اما در هر شماره اعضای هیات تحریریه به تفکیک ستونهایی که در آن قلم می زنند٬ معرفی می شوند.(۱) در نگرش خردمحور٬ کارشناسان و فرهیختگانی که کارها را انجام می دهند در محور قرار می گیرند.
در نگرش بوروکراتیک٬ زیبایی ظاهری نشریه٬ گرافیک آن٬ صفحه بندی و امکانات چندرسانه ای همه چیز است! زیرا در این نگرش٬ ارائه آمار٬ نشان دادن توانایی های نشریه و مورد تایید مقامات قرار گرفتن اولویت دارد. اما نگرش خرد محور٬ خواننده را در مرکز توجه قرار می دهد. مهم این است که نیازهای او چگونه برطرف می شود. مهم این است که او با چه امکاناتی از نشریه استفاده می کند. اگر خوانندگان فاقد نرم افزارهای لازم برای استفاده از امکانات پیشرفته هستند٬ اگر با زیرساختهای موجود نمی توان از اینترنت با سرعت و کیفیت مناسب استفاده کرد٬ لازم است کار ساده تری ارائه شود که برد بیشتری داشته باشد.(۲)
در نگرش بوروکراتیک٬ هزینه ها لیست می شود. به ویژه در سیستم دولتی و با تکیه بر بودجه نفت٬ از ابتدا پروژه بزرگی با هزینه سنگین سایت و امکانات فنی٬ حقوق مدیران٬ قرارداد گرافیست و فیلم بردار و عکاس و ویراستار و حروفچین٬ و نیز دستمزد مولفان و مترجمان و گزارشگران طراحی می شود. اما در نگرش خردمحور٬ درآمدها لیست می شود. گذشته از اشتراک و فروش٬ با شرکتهای مختلفی که ممکن است بخواهند فعالیت خود را از طریق نشریه پیش ببرند تماس گرفته می شود و با آنان قرارداد منعقد می گردد.(۳)
تعریف خواننده نیز در این دو گرایش متفاوت است. از نظر اولی٬ خواننده کسی است که باید مطالبی را به خوردش داد. موضوع کار نشریه مشخص می شود و مقاله هایی در چارچوب تعیین شده ارائه می گردد. اما از نظر گرایش دوم٬ خوانندگان هم نویسنده(۴) هستند٬ هم طراح صفحات و مطالب(۵) هستند٬ هم توزیع کننده نشریه(۶) هستند و هم اولویت و اهمیت مطالب(۷) را مشخص می کنند.
حداکثر وظیفه ای که گرایش بوروکراتیک برای روزنامه در نظر می گیرد٬ تکمیل مطالب و انتشار به موقع آن است. اما در نگرش خردمحور٬ این نقطه شروع است. خدمات پس از انتشار٬ مشترک-مداری و گسترش ارتباط با خوانندگان وظیفه سنگینی است که اهمیت آن کمتر از انتشار روزنامه نیست.(۸)
در نگرش بوروکراتیک٬ فقط یک راه برای هر کاری در نظر گرفته می شود. نشریه یا به صورت مکتوب و یا به صورت دیجیتال در اختیار خوانندگان قرار می گیرد. در بهترین حالت هر دو نوع نشریه و نهایتا ارسال آن به ایمیل متقاضیان پیش بینی می شود. اما در نگرش خردمحور٬ حق انتخاب بسیار متنوعی به افراد داده می شود تا برحسب نیاز خود به یک یا چند شیوه مختلف نشریه را دریافت کنند.(۹)
آنچه مسلم است این است که دوران نگرش بوروکراتیک به سر آمده است. اما این که ما تا چه حد می توانیم نگرش خردمحور را در عمل پیاده کنیم٬ بستگی به عوامل زیادی دارد. مهم ترین عامل در این زمینه٬ همین باور کردن لزوم تحول از نگرش بوروکراتیک به نگرش خردمحور است.
------------------
(۱) در Los Angeles Times ٬ از مقامات نشریه صحبتی نشده است و تنها ایمیل سردبیر برای برخی تماسها ذکر شده است. اما در مورد نویسندگان هر ستون (Columnists) ٬ نام٬ عکس٬ بیوگرافی٬ ایمیل و نوشته های اخیر آنان ذکر می شود. این ستونها و تعداد افرادی که در آنها قلم می زنند به این شرح است: (News) اخبار ۵ نفر٬ (Opinion) عقیده ۱۱ نفر٬ (Business) کسب و کار ۳ نفر٬ (Features) شخصیت ها ۲ نفر٬ (Calendar) تقویم ۴ نفر٬ (Sport) ورزش ۵ نفر
(۲) صفحه سایت Los Angeles Times هر سه دقیقه به روز می شود. در این صفحه ویدیوهایی قرار دارد که بارگذاری آن با توجه به سرعت و کیفیت اینترنت در کشور ما بیش از سه دقیقه طول می کشد. طبیعی است که عرضه این دو امکان خوب در ایران٬ نامناسب و بی حاصل است.
(۳) برای آگهی ها و تبلیغات و درج اطلاعات مربوط به کاریابی٬ اتومبیل٬ املاک٬ خرید و فروش٬ توزیع و غیره٬ Los Angeles Times بیش از ده partner دارد. همچنین آگهی فوت٬ تبریک٬ معرفی کتاب٬ ارتباطات کاری و نظایر آن نیز برای روزنامه ایجاد درآمد می کند.
(۴) در نمونه مورد بررسی٬ نه تنها خوانندگان مطالبی برای نشریه ارسال می کنند که پس از ویرایش و تایید به نام خودشان در نشریه درج می شود٬ بلکه برخی از وبلاگ ها به صورت مستقیم در نشریه منعکس می شود. همچنین در برخی از مقاله ها٬ امکان اظهار نظر و بحث توسط خوانندگان ایجاد می شود و این نظرات و بحث ها نیز بخشی از محتویات نشریه را تشکیل می دهد.
(۵) این امکان توسط MyLATimes فراهم آمده است که خواننده٬ قسمتهایی را که نمی خواهد حذف کند٬ قسمتهایی را که می خواهد اضافه کند٬ تغییراتی در بخش ها به وجود آورد و روزنامه دلخواه خود را دریافت نماید.
(۶) خواننده می تواند هر مقاله ای را که بپسندد برای دوستان خود ایمیل بزند. به این ترتیب دامنه مخاطبان و خوانندگان نشریه گسترده تر می شود.
(۷) هر مقاله ای که خوانده می شود٬ تعداد بازدیدکنندگانش افزایش می یابد. به این ترتیب دیگر خوانندگان می توانند مستقیما به سراغ مطالبی بروند که خواننده بیشتری داشته است. همچنین شمارنده ای برای مطالب ایمیل شده وجود دارد.
(۸) در روزنامه لوس آنجلس تایمز٬ گذشته از امکان مکاتبه با سردبیر٬ ایمیل های مختلفی برای ارتباط خوانندگان در نظر گرفته شده است. در بخش خدمات مشتریان٬ مسئولینی با ایمیل های مختلف در این بخشها در خدمت خواننده هستند: بازخور سایت٬ گزارش اشکال فنی٬ اصلاحات٬ اشتراک و عضویت٬ فرمت دلخواه٬ دریافت روزنامه از طریق ایمیل٬ بازخور تبلیغات٬ بایگانی٬ طبقه بندی٬ سایر پرسشها. همچنین در بخش ارسال مقاله٬ پیشنهاد یا پرسش نیز ایمیل هایی برای این موارد تعبیه شده است: هنر و گرافیک و عکس٬ کسب و کار و فناوری٬ تقویم٬ ایالتی و محلی٬ اخبار سرگرمی. امکانات دیگری نیز برای آگهی ها٬ ارتباط کاری٬ و کار در نشریه در نظر گرفته شده است.
(۹) دسترسی به روزنامه لوس آنجلس تایمز به صورتهای زیر امکانپذیر است:
ما در میان دریایی از اطلاعات٬ ممکن است تشنه بمانیم! واقعیت آن است که می دانیم آنچه را لازم داریم می توانیم از طریق جستجو در اینترنت یا سرزدن به کتابخانه ها به دست آوریم٬ اما از یکسو فرصت برای چنین جستجویی وجود ندارد و از سوی دیگر اطلاعاتی که ما نیاز داریم بسیار زیاد و متنوع است. شاید زمانی مهمترین و شاید تنها اطلاعی که یک انسان نیاز داشت٬ وضعیت کلی آب و هوا در یک فصل سال بود! منجمین می کوشیدند حدس بزنند که آیا خشکسالی در پیش است یا نزولات آسمانی زیاد خواهد بود. اما امروزه در هر لحظه به اطلاعات گسترده ای از همه جا نیاز داریم. مطبوعات٬ بانکهای اطلاعاتی و سایتهای خبری هر لحظه مشغول جمع آوری٬ طبقه بندی و توزیع این اطلاعات هستند. اما آیا این برای ما کافی است؟
امروز اطلاعات پول است! اما مقصود از این جمله آن نیست که اطلاعات را رویهم در جایی انبار کنیم و دیگران را دعوت به بررسی آن نماییم. آقای بینقی ٬ مدیر آموزش و امور دانشجویی موسسه آموزش عالی علمی - کاربردی صنعت آب و برق معتقدند امروزه مدیران وقت نمی کنند اطلاعات موجود را بخوانند٬ پس در عرصه آموزش نیز باید به جای آموزش به طرف رهبری یادگیری برویم. بله٬ امروز اطلاعات پول است. لااقل افراد زیادی هستند که حاضرند به شما پول بدهند تا اطلاعات مورد نیازشان را دقیق و به موقع آماده کنید. این موضوعی است که در آموزش مجازی هم باید در نظر گرفته شود. تنها کافی نیست که وقت افراد را برای آموزش آزاد کنید و در اختیار خودشان بگذارید٬ بلکه این نیز لازم است که نیاز آنان را دقیق بدانید و در همان چارچوب و تا حد امکان به صورت چکیده٬ درسهای لازم برای برطرف کردن آن نیاز را در اختیارشان بگذارید. شاید استادان ما نیز بتوانند در این زمینه برای آموزش مدیران صنعت آب وبرق برنامه ریزی کنند.
بانک اطلاعات نشریات کشور در این زمینه دست به ابتکار جالبی زده است. از یکسو نشریات مختلف٬ متن نوشته های خود را در اختیار این نشریه می گذارند و از سوی دیگر خوانندگان٬ کلیدواژه های مورد نظر خود را در این سایت اعلام می کنند تا هر روز رایانه در آن نشریات جستجو کند و اگر مطالب مورد نظر وجود داشت٬ عنوان و آدرس آن مطالب و مقالات را از طریق ایمیل برای خواننده ارسال نماید. مطالب و توضیحات بیشتر را در اینجا بخوانید.
البته این هنوز ابتدای راه است. برخی از نشریات در کشورهای پیشرفته٬ به تدریج چیدمان و محتوای نشریه را هم به عهده خواننده می گذارند! یعنی این خواننده است که انتخاب می کند نشریه ای که دریافت می کند٬ فرضاْ پیش بینی هواشناسی داشته باشد؟ و اگر بلی٬ برای کدام شهرها و جند روز آینده؟ آیا اخبار ورزشی داشته باشد؟ و در آن صورت در باره کدام رشته٬ کدام تیم یا کدام بازیکن!