قبلا مطلبی برای آشنایی با بانک اطلاعات نشریات کشور تقدیم شده بود. اکنون امکانات نمایه معرفی می شود و سپس مقایسه ای بین این دو صورت می گیرد. شما هم می توانید برای تکمیل مقایسه٬ اظهار نظر کنید.
موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی نمایه ٬ علاوه بر نشر نسخه چاپی مجله نمایه حاوی فهرست مقالات و نقد برخی از آنها٬ به گردآوری و توزیع سالانه ۱۶ لوح فشرده از نشریات منتشره کشور می پردازد. اشتراک سالانه لوح فشرده نمایه٬ ۱۸۰ هزار تومان است. امکان جستجو در نام نشریه٬ عنوان مقاله٬ موضوع مقاله و پدیدآورنده وجود دارد.
اکنون به اجمال٬ چند مقایسه انجام می شود. این مقایسه اصلا ارتباطی به شرکت ها و نام ها ندارد. هدف بررسی دو روش است که از دو دیدگاه متفاوت ناشی می شود.
۱- نمایه حجم مطالب بسیار بیشتری در اختیار می گذارد. ۱۶ لوح فشرده در هر سال٬ کم نیست. نمایه بیان می کند که مطالب سالانه لوح فشرده آن برابر سه هزار جلد کتاب دویست صفحه ای است. اما آیا کاربران عادی٬ تمایل دارند چنین کتابخانه ای روی رایانه خود بسازند؟ به نظر می رسد کاربر معمولی ترجیح می دهد فقط مطالب ضروری را روی رایانه خود کپی کند. مشاهده زندگی مردم هم نشان می دهد که کتابخانه های شخصی برای رفع نیازهای مکرر است. هیچکس دنبال آن نیست که همه کتابهایی را که منتشر می شود در کتابخانه خود نگهداری کند! اگر هم در مواقع استثنایی نیازی به کتابی پیدا شود٬ می توان به کتابخانه عمومی مراجعه کرد.
۲- ظاهرا نمایه امکان جستجو در چکیده و کلیدواژگان را فراهم نکرده است. بانک اطلاعات نشریات کشور (magiran) هم که در چنین مسیری گام برداشته است٬ هنوز به طور کامل از عهده کار بر نیامده است. مثلا اگر ترکیب < جایگزین گات > را جستجو کنید٬ گرچه در چکیده ها وجود دارد٬ اما آن را پیدا نخواهید کرد! اما یک نکته حائز اهمیت است: دید magiran معطوف به آینده است و انسان را امیدوار می کند. این انتظار وجود دارد که بالاخره روزی با حمایت خوانندگان و فعالیت بیشتر گردانندگان٬ بتوان به جستجوی کامل تحت وب در نشریات ادواری کشور دست یافت. اما در مورد صفحات اسکن شده یا فرمت pdf چطور؟ اصولا چه کسی برای یک جستجو٬ ۱۶ لوح فشرده را روی رایانه کپی می کند؟ و اگر جستجو در چند سال باشد چه باید کرد؟ به نظر می آید این دید٬ آینده نگر نیست.
۳- قیمت ها هم متفاوت است. اشتراک سالانه نمایه٬ بیست برابر اشتراک سالانه magiran است.
۴- از نظر بهره برداری هم تفاوتهای مهمی وجود دارد. نمایه را باید روی یک رایانه کپی کرد٬ قفل سخت افزاری آن هم باید پشت رایانه باشد. اما از magiran در هر نقطه ای در سفر و حضر می توان استفاده کرد. دید آینده نگر می گوید به زودی اینترنت در همه نقاط کشور در دسترس خواهد بود.
۵- نمایه را فقط می توان روی یک رایانه مورد استفاده قرار داد. البته اخیرا امکان بهره گیری از آن روی شبکه هم فراهم آمده است. اما magiran در حال حاضر این امکان را فراهم کرده است تا با یک نام و رمز عبور٬ افراد مختلف بتوانند از بانک اطلاعات استفاده کنند. البته دسترسی به بانک با نام و رمز عبور واحد٬ به صورت همزمان ممکن نیست.
۶- با این وجود٬ نمایه برای بایگانی و اطمینان از وجود کتابخانه حاوی همه مطالب مفید است. شاید مناسب باشد هر یک از کتابخانه های عمومی٬ یک نسخه نمایه داشته باشند. گرچه در این مورد نیز دید آینده نگر٬ استفاده از دیتا سنتر را برای حفظ و نگهداری و عرضه اطلاعات توصیه می کند.
گوگل اعلام کرد یکی دیگر از کتابخانه های بزرگ دانشگاهی آمریکا به پروژه کتابخانه آنلاین گوگل پیوسته است.
بدین ترتیب بیش از یک میلیون اثر موجود در کتابخانه دانشگاه تگزاس در آستین (Austin) بصورت دیجیتالی بر روی کتابخانه آنلاین گوگل قرار خواهد گرفت. این مجموعه شامل کتاب های کمیاب و نسخه های خطی متعلق به آمریکای لاتین است.
گوگل قبلا ً در این زمینه با کتابخانه ها و دانشگاههای بزرگی چون هاروارد، آکسفورد و کالیفرنیا همکاری خود را آغاز کرده است.
پروژه جستجوی کتاب گوگل (Google Book Search) در سال 2004 با هدف اسکن کردن کلیه آثار ادبی و تبدیل آنها به فرمت دیجیتال برای دسترسی بصورت آنلاین آغاز شد. این پروژه در ابتدا بدون توجه به حقوق کپی رایت نویسندگان و ناشران کار خود را شروع کرد اما پس از اعتراضات فراوان مجبور به تبعیت از قوانین کپی رایت شد.
بانک اطلاعات نشریات کشور ٬ یک شرکت خصوصی است که از ۵ سال پیش تا کنون در زمینه ایجاد بانک دیجیتال نشریات داخلی فعالیت می کند. این شرکت در حال حاضر بیش از 1300 نشریه در حال انتشار را پوشش می دهد. به این ترتیب که اطلاعاتی از آن نشریات شامل شناسنامه نشریه (منجمله آدرس و شماره تلفن)، طرح روی جلد و فهرست مطالب هر شماره را با موضوع و نام نویسنده درج می کند. این بانک قابل جستجو است. نه تنها مجلات را می توان به صورت الفبایی یا موضوعی طبقه بندی کرد و یا نام آنها یا دست اندرکاران مجله را جستجو نمود٬ بلکه می توان از طریق قسمت <جستجوی مطالب>٬ نام پدیدآورندگان را نیز جستجو کرد. این امکان بسیار مفیدی است که از طریق آن می توانید متوجه شوید کدامیک از مقالات شما یا دوستانتان در مجلات اخیر چاپ شده است. من هرچند ماه یکبار٬ این جستجو را انجام می دهم و گاهی اسم سایر دوستان را هم جستجو می کنم.
گردانندگان بانک٬ در ازای هزینه کار خود٬ هم از طریق درج آگهی و هم به وسیله جذب مشترک برای نشریات٬ درآمدی به دست می آورند. علاوه بر آن متن نوشته های برخی از این مجلات را نیز در اختیار اعضای خود قرار می دهند. درحال حاضر اعضا می توانند به متن بیش از 70000 عنوان از مطالب نشریات دسترسی داشته باشند. عضویت در سایت و مطالعه چکیده یا متن کامل مقالات٬ چند سالی رایگان بود. اما اخیرا افراد غیرعضو فقط ۱۰ روز به مقالات دسترسی دارند. حق عضویت سالیانه مبلغ 150.000 ریال است که دست اندرکاران بانک اطلاعات یاد شده مدعی هستند به مناسب هفته پژوهش و فناوری 40 درصد تخفیف اهدا کرده اند و تا پایان دی ماه٬ حق عضویت برای یک سال٬ 90.000 ریال است.
تعداد نشریات کشور که متن کامل و یا گزیده مقالات مجله خود را در این سایت درج می نمایند٬ هنوز بسیار محدود است و فقط به 100 نشریه می رسد. در حال حاضر حدود ۲۰ فصلنامه و ۴۰ ماهنامه مطالب خود را به این شیوه در سایت درج می کنند که از میان آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ماهنامه نفت و انرژی
ماهنامه فناوری نانو
ماهنامه اطلاعات سیاسی - اقتصادی
فصلنامه پژوهش و سازندگی
ماهنامه اقتصاد و توسعه
فصلنامه نامه مکانیک شریف
فصلنامه پژوهنده
برای نمونه در شماره اخیر ماهنامه نفت و انرژی٬ مطالب زیر برای متخصصان صنعت برق خواندنی به نظر می رسد:
اتلاف انرژی برق و راندمان ایستگاه های پمپاژ و موتور پمپ های آب رسانی اراضی زراعی فارس ص 32
مشاهده متن [PDF 404kb]
معرفی کتاب و نشریات تخصصی ص 49 مشاهده متن [PDF 81kb] |
موتورهای دورانی ، نسل جدید موتورهای درون سوز ص 54 مشاهده متن [PDF 420kb] |
نشانی پایگاه های اینترنتی مرتبط با انرژی خورشیدی ص 61 مشاهده متن [PDF 62kb] |
ساخت و تعمیر انواع یاتاقان های بابیتی ص 66 مشاهده متن [PDF 125kb] |