e-learning در موسسه آموزش عالی علمی - کاربردی صنعت آب و برق

رشد فناوری اطلاعات، تغییر در نگرش جهانی نسبت به آموزش، روی آوردن دانشگاههای معتبر جهان به آموزش الکترونیکی، پیچیده تر شدن شیوه زندگی انسان و لزوم نظم بخشیدن به زمان در زندگی فردی به تحول عظیمی در شیوه سنتی آموزش منجر شده است. تاثیر شگرف فناوری اطلاعات بر نظام آموزشی، در حال دگرگون سازی تمامی ساختار، محتوا، روش ها و حتی اهداف این نظام است.

در کشور ما نیز درک این ضرورت، همه سیستم آموزشی را کمابیش با بهره گیری هرچه بیشتر از رایانه و اینترنت و استفاده روزافزون از e-learning درگیر کرده است.  از سالهای آخر دهه 1990 با ایجاد زیرساختهای مناسب مخابراتی، گامهای مثبتی در عرصه فناوری اطلاعات برداشته شده است و بعضی از دانشگاههای کشور به راه اندازی دوره های آموزشی با استفاده از امکانات این فناوری در رشته های خاص اقدام نموده اند. در برنامه چهارم توسعه به دانشگاهها و موسسات آموزش عالی اجازه داده شده است از طریق تنوع بخشی به شیوه های ارائه آموزش عالی، نسبت به برگزاری دوره های تحصیلی منجمله از راه دور (نیمه حضوری) و آموزشهای مجازی اقدام کنند.

در سند توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات وزارت نیرو نیز که در سال 85 ابلاغ شده است، آموزش الکترونیکی از اهداف کلی توسعه ICT عنوان شده است. تنوع و گستردگی آموزشهای موردنیاز وزارت نیرو، سرعت تحول دانش و فناوری در عرصه های صنعت برق، آب و آب و فاضلاب، لزوم کاربردی بودن آموزشهای یادشده، پراکندگی جغرافیایی نیروی انسانی، فوریت اجرای برخی دوره ها، منحصر به فرد بودن اساتید کارآزموده در رشته های ویژه، محدودیت مکانی و زمانی در آموزش های خاص نظیر تعمیرات نیروگاهها، لزوم بهره گیری از امکانات مراکز صنعتی و علمی حتی در خارج از کشور، محدودیت حضور فیزیکی کارکنان در محل برگزاری کلاس، شرایط پیشرفته صنعت آب و برق ایران در میان کشورهای همسایه از نظر فناوری و آموزشی و نیاز شدید کشورهایی نظیر افغانستان و عراق و جمهوریهای آسیایی به این آموزشها، لزوم به کارگیری شیوه های نوین آموزشی برای صرفه جویی در هزینه ها، و نیز لزوم استاندارد سازی و افزایش کیفیت آموزش موجب شده است اجرای e-learning در دستور کار موسسه آموزش عالی علمی - کاربردی صنعت آب و برق قرار گیرد.

در برنامه استراتژیک مصوب کمیته راهبردی موسسه آموزش عالی علمی - کاربردی صنعت آب و برق، "تجهیز سیستم های مدیریتی و آموزش به فناوری اطلاعات" به عنوان یکی از استراتژی های منتخب عنوان شده است. در دستورالعمل نظام جامع آموزش کارکنان وزارت نیرو، دوره های نیمه حضوری (الکترونیکی) مورد توجه قرار گرفته است و از آنها به عنوان دوره هایی یاد شده است که در برنامه ریزی و اجرای آنها از فناوری ارتباطات و اطلاعات کمک گرفته می شود. در نامه جناب آقای دکتر داریانی معاون محترم وزیر نیرو در امور تحقیقات و منابع انسانی به موسسه، خواسته شده است که روشهای نوین آموزشی از قبیل آموزش الکترونیکی (e-learning)، دانشگاه مجازی (virtual university) ، آموزش از راه دور (distance education) و آموزش مکاتبه ای (teaching by corresponding) مورد توجه قرار گیرد.

هم اکنون پژوهشی در موسسه در جریان است تا مناسب بودن منابع مورد نیاز برای عرضه آموزش های الکترونیکی، دامنه و گستره این آموزش در داخل و خارج از کشور، انواع دوره از نظر سطح و زمان و مدرک که برای آموزش الکترونیکی موسسه مناسب تر است، وجود تقاضا، امکانات و شرایط راه اندازی دوره های یاد شده، و نیز شیوه مناسب آموزش از راه دور در شرایط خاص موسسه و روش بهینه برای تحقق اهداف یاد شده مورد بررسی قرار گیرد و اجرای اثر بخش e-learning توسط موسسه تضمین شود. به ویژه نقش و جایگاه موسسه در اجرای این آموزشها و تناقض آزمایشگاه و کارگاه برای آموزش های کاربردی با کلاس مجازی، و نیز تناقض آموزش خاص توسط موسسه با آموزش سراسری الکترونیکی که می تواند توسط دانشگاهها برگزار شود، مورد پژوهش قرار می گیرد.

همزمان، بهره گیری وسیع از امکانات رایانه، شبکه و اینترنت در مجتمع های موسسه صورت می گیرد. در موسسه بسته های آموزشی تولید شده است که با استفاده از امکانات چندرسانه ای، دروس مورد نیاز برای خودآموزی را به همراه پرسش ها، آزمون ها و راهنمایی های مختلف عرضه می کند. کارگاههای آموزشی گوناگونی در زمینه e-learning برگزار می شود و آموزش مکاتبه ای شکل گرفته است. به ویژه در مجتمع اصفهان امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مناسبی برای توسعه آموزشهای الکترونیکی فراهم آمده است. در کنار مذاکرات با دانشگاه جامع علمی - کاربردی برای به دست آمدن توافق ها و اخذ مجوزهای مورد نیاز برای برگزاری دوره های بلندمدت مجازی، دوره های تخصصی کوتاه مدت به صورت الکترونیکی در جریان است و موسسه برای برگزاری دوره های خاص به شیوه مجازی در سطح منطقه ای و بین المللی آمادگی دارد.

آیین‌نامه «چگونگی تاسیس موسسات آموزش عالی غیردولتی الکترونیکی»

مدیر کل دفتر گسترش و دبیر شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری از تدوین آیین نامه چگونگی تاسیس موسسه‌های آموزش عالی غیر دولتی غیر انتفاعی الکترونیکی خبر داد.

دکتر رجبعلی برزویی، درگفت‌وگو با خبرنگار صنفی آموزشی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) با اشاره به تصویب آیین نامه چگونگی تاسیس موسسه‌های آموزش عالی غیر دولتی غیرانتفاعی الکترونیکی، اظهار کرد: به منظور پاسخگویی به نیاز جامعه برای دسترسی به آموزش عالی با استفاده از رسانه‌های رایانه‌ای و نیز تحقق یادگیری الکترونیکی و بر اساس مفاد کلیات آیین نامه تاسیس موسسات آموزش عالی غیر دولتی غیرانتفاعی چگونگی تاسیس موسسه‌های آموزش عالی غیر دولتی غیر انتفاعی الکترونیکی تدوین و تصویب می‌شود.

وی گفت: بر اساس این آیین‌نامه، دانشگاه الکترونیکی مدلی است برای دانشگاه واقعی در فضای مجازی برای تحقق یادگیری الکترونیکی که همه خدمات را به طور یکپارچه و از طریق رسانه وب ارایه می‌کند. این خدمات شامل مواد آموزشی برخط، نظام مدیریتی، کتابخانه، آزمایشگاه، محیط متعامل برای ارتباط همزمان یا ناهمزمان و نیز مراکز تخصصی دانشگاه است.

وی افزود: صدور موافقت اصولی برای تاسیس، صدور موافقت قطعی برای تاسیس و صدور مجوز پذیرش دانشجو برای فعالیت آموزشی برخی ازمراحل تاسیس است.

دکتر برزویی با اشاره به شرایط صدور موافقت اصولی برای تاسیس موسسه الکترونیکی، گفت: معرفی هیات موسس موسسه مطابق ضوابط مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، تایید صلاحیت علمی و عمومی اعضای هیات موسس مطابق مقررات وزارت از این شرایط است و حداقل یکی از اعضای هیات علمی عضو هیات موسس باید دارای یکی از تخصصهای مرتبط با فناوری اطلاعات باشد.

به گفته مدیر کل دفتر گسترش و دبیر شورای گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تامین زیر ساخت ارتباطی و سخت افزاری شامل تامین سرورهای مناسب برای ارائه خدمات مربوط به سامانه مدیریت یادگیری (LMS)، سامانه مدیریت محتوا CMS، دریافت و ارسال پیام نگار، بانک اطلاعات الکترونیکی، کتابخانه دیجیتالی و آزمایشگاه مجازی، در اختیار داشتن زیر ساخت مخابراتی با پهنای باند مناسب برای انتقال داده و اطلاعات، تامین فضا و امکانات فیزیکی شامل ساختمانی مستقل و تک کاربردی به مساحت حداقل 500 متر مربع و با فضای لازم برای بخش مدیریتی و اداری با تجهیزات مورد نیاز، مرکز رایانه با ظرفیت و تجهیزات مورد نیاز، تامین سامانه مدیریت یادگیری و سامانه مدیریت محتوای آموزشی با حداقل توانمندیهای مدیریت دروس، مدیریت کاربران، مدیریت آزمون، مدیریت ارتباطات و تعاملات، مدیریت ارائه دروس، گزارش گیری مدیریتی و آموزشی؛ تامین حداقل چهل درصد از محتوای دروس الکترونیکی در هر یک از دوره‌های آموزشی مورد درخواست مطابق با برنامه درسی مصوب وزارت؛ تهیه زیر ساخت‌ سخت افزاری و نرم افزاری مناسب برای تامین امنیت و پشتیبانی داده و اطلاعات برخی از شرایط صدور موافقت قطعی برای تاسیس موسسه الکترونیکی است.

وی با بیان اینکه محتوای الکترونیکی دروس باید به زبان فارسی تدوین شده باشد، اظهار کرد: چنانچه بخشی از فعالیتهای آموزشی موسسه الکترونیکی به صورت حضوری ارائه شود، لازم است همه امکانات کالبدی مورد نیاز موسسه در یک ساختمان واحد متمرکز شده باشد، در این صورت فعالیت آموزشی حضوری موسسه در استان تهران تابع مصوبه‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی است.

به گفته مدیر کل دفتر گسترش آموزش عالی وزارت علوم، تدوین و تصویب اساسنامه موسسه، ثبت قانونی موسسه با اساسنامه مصوب، تشکیل هیات امنای موسسه، تعیین رییس موسسه، استخدام عضو هیات علمی برای هر گروه آموزشی و تامین آموزشیار برای هر گروه آموزشی، برای صدور مجوز پذیرش دانشجو در موسسه الکترونیکی لازم است.

دکتر برزویی خاطرنشان کرد: پس از تامین شرایط، ظرفیت پذیرش دانشجو در موسسه الکترونیکی در هر رشته و دوره بر اساس سیاستهای توسعه وزارت و مبتنی بر پهنای باند مخابراتی موسسه، تعداد اعضای هیات علمی و آموزشیاران در گروه آموزشی ذیربط و فضا، امکانات کالبدی، تجهیزات و سامانه‌های پشتیبانی نرم افزاری موسسه تعیین می‌شود.