همایش یک روزه "ارزیابی سیاست گذاری های توسعه فناوری اطلاعات در ایران" که قبلاً در اینجا در مورد آن اطلاع رسانی شده بود٬ با موفقیت به پایان رسید.
جناب آقای کاووس نگینی دبیر کمیته سرمایه های انسانی انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی٬ با ارسال ایمیل گزارشی از همایش یک روزه "ارزیابی سیاست گذاری های توسعه فناوری اطلاعات در ایران" ارسال کرده اند که به شرح زیر است:
همایش یک روزه "ارزیابی سیاست گذاری های توسعه فناوری اطلاعات در ایران؛ با نگاهی به برنامه پنجم توسعه" با حضور جمعی از اساتید و کارشناسان حوزة فناوری اطلاعات و ارتباطات در روز شنبه 23/9/87 توسط انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی وهمکاری مرکز محاسبات دانشگاه صنعتی شریف در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.
در پنل اول دکتریحیی تابش، رئیس مرکز محاسبات و استاد دانشگاه صنعتی شریف ، ضمن خوشامدگویی به حاضران، ضرورت برگزاری این همایش را خاطرنشان ساختند و بر توجه بیشتر مجامع سیاستگذار به مقولات کارشناسی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکید نمودند.
در ادامه دکتر شهیندخت خوارزمی، نایب رئیس انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی و عضو هیات علمی سازمان مدیریت صنعتی کشور، یکی از اهداف انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی را نظارت علمی در بخش سیاستگذاری‌های حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات برشمردند.
ایشان در ادامه افزودند اساسا جامعه اطلاعات محیطی است که اطلاعات و دانش علمی باید در آن آزادانه در گردش باشد و انجمن هم باید به این جریان سرعت و سهولت بخشد و انجمن وظیفه خود می‌داند که از تمامی بنیه علمی موجود چه در میان اعضای انجمن و چه خارج از انجمن در جهت ماموریت خود، یعنی ناظر و مشاور علمی ICT کشور بهره برداری کند.
همچنین ایشان ادامه دادند که دراین همایش مقولة سیاست گذاری در حوزة ICT مورد ارزیابی قرار می گیرد و در آستانة تدوین برنامه پنجم توسعه کشور شرایط را برای جلب نظر کارشناسان و صاحبنظران حوزه ICT با هدف تدوین سند توسعه و انتخاب متدولوژی مناسب سیاستگذاری آماده می سازد.
ایشان همچنین خاطر نشان کردند که در این همایش از برنامه ریزان و سیاست گذاران حوره ارتباطات و فناوری اطلاعات، مدیران ارشد سابق و فعلی وزارت ICT، شورای عالی اطلاع رسانی، اعضای کمیسیون فناوری اطلاعات مجلس، مدیران، استادان و پژوهشگران حوزه ICT دعوت شده است.
در پایان دکتر شهیندخت خوارزمی اشاره نمودند که این همایش اولین برنامة مشترک انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی با دانشگاه صنعتی شریف است و از دکتر سهراب پور(ریاست دانشگاه صنعتی شریف) ، دکتر شهشهانی و دکتر تابش از اساتید برجستة دانشگاه صنعتی شریف به دلیل حمایت های بی دریغ، و همچنین از حضور حاضران در همایش تشکر و قدردانی نمودند.
پس از سخنان خانم دکتر خوارزمی، آقای مهندس رضا باقری اصل، مدیر دفتر فناوری های نوین مرکز پژوهش های مجلس، محقق و پژوهشگر حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، به ارائه گزارش خود با عنوان "انتخاب الگوی مناسب سیاستگذاری توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در سطح ملی" پرداختند. ایشان در این گزارش الگوهای سیاستگذاری توسعه ICTو تجارب موفق جهانی در سیاستگذاری توسعه ICTدر کشور های منتخب را مورد بررسی قرار دادند و با تحلیل برنامه ها و سیاست های مشترک استخراج شده، به شناسایی الگوهای مطلوب پرداختند.
الگوهای توسعه فناوری و به طور خاص فناوری اطلاعات در مستندات بین‌المللی ، چگونگی انتخاب بهترین الگوی مناسب، جهت‌گیری این دولتها و برنامه‌های آنها در الگوی انتخاب شده و چگونگی پیاده سازی الگوها از جمله سئولاتی است که در این گزارش به آن پرداخته شده است.
همچنین در این گزارش سابقهICT در ایران، در چهار گروه؛ نهادهای مؤثر در سیاستگذاری و هدایت فناوری، قوانین و برنامه های مرجع توسعه فناوری ارتباطات و اطلاعات، فناوری ارتباطات و اطلاعات در بودجه های سالانه، وضعیت ایران در شاخص های جهانی ICT مورد مطالعه قرار گرفته است.
همچنین فعالیت های نهادهای موثر بر ICT در ایران در قالب 9 گروه ذیل؛ سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، شورای عالی فناوری اطلاعات، شورای عالی اطلاع‌رسانی، شورای عالی انفورماتیک، شورای عالی امنیت فضای تبادل اطلاعات، شوراهای استانی توسعه و کاربرد ICT، سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور و کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات، دفتر همکاری‌های فناوری ریاست جمهوری، مورد بررسی قرار گرفته است.
و قوانین و برنامه های مرجع توسعه فناوری ارتباطات و اطلاعات در ایران در قالب 7 قانون و سند؛ قانون برنامه دوم توسعه، قانون برنامه سوم توسعه، قانون بودجه1381، سند چشم انداز بیست ساله کشور، برنامه چهارم توسعه، سند توسعه بخشی فناوری اطلاعات و ارتباطات، نظام جامع فناوری اطلاعات کشور، مورد ارزیابی قرار گرفته است.
همچنین ایشان وضعیت ایران در شاخص های جهانی ICT، شاخص دسترسی دیجیتال، شاخص فرصت دیجیتال، شاخص انتشار ICT ، شاخص آمادگی الکترونیک، شاخص‌های زیرساخت ICT را در این گزارش بررسی نموده اند.
و شکاف سیاستهای توسعه ICT را در قالب سیاستهای ایجادی، ضعف در سیاست های عرضه فناوری به خصوص ارتباط دانشگاه با صنعت؛ سیاست های انتشاری،ضعف در زیر ساخت های توسعه فناوری و تقاضای فناوری؛ و سیاست های واسطه ای، فاصله با استاندارد های جهانی به جهت تمرکز بر سیاست های هماهنگ سازی دولتی وعدم ادامه روند تکفا در آموزش، عنوان کردند.
همچنین ایشان در ادامه ارزیابی خود الگوی پیشنهادی بانک جهانی را یکی از متدولوژی های مناسب توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در ایران معرفی نمودند.
برنامه ریزی راهبردی بلند مدت، ایجاد زیرساختهای لازم قبل از گسترش کاربردهای ICT ، تقویت بخش خصوصی، حمایت از بخش خصوصی در تولید و بکارگیری ICT با اموری نظیر ارائه اطلاعات و همکاری‌های فنی، ایجاد مراکز محکزنی، ایجاد مراکز فناوری به منظور مشاوره منطقه‌ای، مشاوره تولید و ایجاد شبکه‌های مشارکتی بنگاه‌ها، نهادسازی به منظور مدیریت وهماهنگ سازی فناوری، کاهش مداخله دولت در تصدی و افزایش سیاست های حمایتی از بخش غیر دولتی در یک روند بلند مدت را از پیشنهادات خود برشمردند.
پنل دوم همایش با ارائه سخنرانی دکتر کاظم معتمدنژاد، پدر علوم ارتباطات ایران و رئیس انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی آغاز شد. دکتر معتمدنژاد درباره تدوین برنامه‌های توسعه‌ای چنین اظهارنظر نمودند که: برنامه‌های توسعه‌ای به ویژه در حوزه فاوا باید براساس یک طرح جامع آینده‌نگر که مبتنی بر پژوهشگری، سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و ارزیابی باشد صورت گیرد ودر برنامه توسعه ICT باید تمامی جنبه‌ها و نیاز‌های کشور و چگونگی بهره‌وری از امکانات ICT تعیین و مبانی نظری توسعه ارتباطات نیز تبیین و روند رشد پیش‌بینی شود. این در حالی است که در کشور ما هیچکدام از این موارد در تدوین برنامه‌های توسعه در نظر گرفته نمی‌شود.
ایشان نهادهای برنامه‌ریز و سیاست گذار در حوزه ICT را به عنوان معضل و مانعی در جهت توسعه برشمردند و گفتند: نهادهای متعدد موازی که با یکدیگر ارتباط ارگانیک ندارند و جلسات مشترک برگزار نمی‌کنند، اقداماتشان با هم هماهنگ نیست در نتیجه هر یک برنامه‌ریزی خودش را داشته و دنبال می‌کند پس نمی‌توان در انتظار نتایج مثبت بود.
دکتر معتمدنژاد به ضرورت وجود یک نهاد دید‌ه‌بان دانش محور در خصوص چگونگی پیشرفت و تحولات ICT در جهان تاکید کردند و گفتند: چون این نهاد در کشور نیست، فقط اعداد و ارقام هستند که مسیر توسعه را رقم می‌زنند و پیش‌بینی‌ها منطبق با جریانات جهانی نیست و برنامه‌های توسعه‌ای در کشور ما به صورت انتزاعی و براساس تجربیات قبلی تدوین می‌شود. چنانکه هر برنامه توسعه تقلیدی از برنامه قبلی است.
ایشان افزودند: نخستین و مهم‌ترین اقدامی که امروز باید بدان بپردازیم آن است که مطالعات تحقیقاتی،علمی توسعه را مورد توجه قرار دهیم و این اتفاق نباید در شورا‌ها یا وزارتخانه‌ها پیگیری شود بلکه باید در مراکز علمی دانشگاهی و براساس ضروریات علمی محض انجام شود ودر این راستا باید به پژوهش‌های صورت گرفته مرتبط در سطح کارشناسی ارشد و دکترا توجه ویژه‌ای شود.
ایشان ادغام شوراهای موازی حوزه ICT زیر عنوان شورای عالی جامعه اطلاعات و در قالب کمیسیون‌های IT انفورماتیک و... را راه‌حل برتر در خصوص وجود شوراهای موازی دانستند و گفتند: باید یاد‌آور شویم که منافع ملی و مصلحت عمومی بر هر چیزی مقدم است.
همچنین دکتر معتمدنژاد بر فلسفه وجودی انجمن به عنوان دیده بان علمی کشور در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات تاکید نمودند و افزودند: انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی از ابتدای امر با هدف نظارت و حمایت از اجرای 11 خط عمل مصوب اجلاس های جهانی WSIS در ایران تشکیل شده است اما با گذشته چند سال از زمان تاسیس، متاسفانه نتوانسته آن گونه که شایسته این مجموعة علمی است حضور پررنگ و موثر در سیاست گذاری های این عرصه داشته باشد. این استاد برجسته علوم ارتباطات در پایان اظهار امیدواری نمودند تا با حمایت دانشگاهیان و همکاری مسئولین تصمیم ساز این امر مهم تحقق یابد.
در ادامه میز گرد پرسش و پاسخ با حضور دکتر علی اکبر جلالی، مهندس رضا باقری اصل، مهندس نصرالله جهانگرد، مهندس سعیدی نائینی و مدیریت آقای دکتر حسین ابراهیم آبادی به عنوان نماینده انجمن، برگزار شد.
پس از بیان پرسش های حاضرین شرکت کننده و ارائه دیدگاه های ایشان، اعضای دعوت شونده در میز گرد به ارائه نقطه نظرات خود پرداختند.
مهندس نصرالله جهانگرد ضمن تاکید بر گزارش ارزیابی سیاستگذاری های فناوری اطلاعات در جهت تصمیم گیریهای برنامه پنجم توسعه، به ضرورت هماهنگی نهادهای مختلف اشاره نمودند.
همچنین مهندس سعیدی نائینی نیز از انجمن ایرانی مطالعات جامعه اطلاعاتی به جهت برگزاری این گونه نشست ها تشکر کردند و به ضرورت ادامه برگزاری این چنین جلساتی تاکید نمودند.
دکتر علی اکبرجلالی نیز در گزارشی به توضیح نقشه اینترنت در جهان، معرفی 20 کشور اول جهان از نظر تعداد کاربران، بررسی ضریب نفوذ اینترنت پر سرعت، بررسی ضریب نفوذ تلفن همراه، بررسی مشترکین تلفن همراه نسل 3 در جهان و معرفی نسل آینده تلفن همراه در جهان؛ و مقایسه ایران با شاخص های موجود جهانی پرداختند.
در پایان دکتر حسین ابراهیم آبادی ضمن جمع بندی مطالب ارائه شده به تاکید بر ضرورت ارزیابی توسعة فناوری های ارتباطات و اطلاعات تاکید نمودند.
ایشان در ادامه افزودند: البته، گزارش‌هایی از عملکرد دولت در بخش زیرساختهای ارتباطی ارائه شده، اما وقتی سخن از توسعة فناوری اطلاعات و ارتباطات می‌شود، باید مجموعه‌ای از این فرآیند‌ها در کشور، مثل میزان دسترسی به شبکه به شکل فراگیر و توسعة این فناوری ها در میان اقشار مختلف مردم، میزان تولید محتوای الکترونیک به خط و زبان فارسی و میزان گردش اطلاعات نیز بررسی و در این زمینه‌ها نیز گزارش عملکرد ارائه شود. ایشان همچنین گفتند: برخلاف تصور موجود در کشور ما جریان فکری مطالعاتی در زمینة توسعة فناوری اطلاعات و ارتباطات وجود ندارد. اگر در برخی جنبه‌های فنی هم توسعه مشاهده می‌شود، به دلیل وجود برخی الزامات و ضرورت‌ها است و اقدامات ICT براساس ضرورت های مقطعی انجام می‌شود.
ایشان وجود جریان فکری و مطالعاتی در مسیر توسعه ICT، بررسی موقعیت داخلی کشور و جایگاه بین‌المللی و منطقه‌ای و همچنین بررسی تحولات جهانی را براساس روند رشد فناوری‌ها و تحولات بین‌المللی، از الزامات تدوین برنامه پنجم توسعه دانستند.
همچنین دکتر ابراهیم آبادی افزودند: اگر قصد داریم براساس سند چشم‌انداز 20 سالة کشور در سال 1404 به جایگاه کشور برتر منطقه دست یابیم، در مرحلة نخست باید به یک ارزیابی همه جانبه از وضع موجود دست یابیم و با انتخاب رویکرد گذشته گرا، عملکرد دولت در برنامة چهارم توسعه را مورد ارزیابی و بررسی قرار دهیم. در مرحلة بعد، با انتخاب رویکرد آینده‌نگر در جهت رفع ضعف‌ها، اقدامات مفید را طراحی و در دستور پیاده‌سازی قرار دهیم.
دکتر ابراهیم آبادی همچنین دربارة نقش انجمن مطالعات جامعه اطلاعاتی در حوزة تامین جریان مطالعاتی و فکری توسعه کشور گفتند: انجمن همواره خود را موظف می‌داند که به عنوان نهادی مردمی در ارتباط و تعامل و یاری‌رسانی علمی پژوهشی به دولت قرار گیرد و همواره هم تمایل خود را نسبت به این امر آشکار کرده است.
|
فناوری اطلاعات ابزاری نه تنها برای بازمهندسی فرایندهای سنتی کسب و کار فراهم می کند٬ بلکه نیروی کار٬ مناسبات کار و حتی تعریف کار را دگرگون می کند. IT موجب شکل گیری کارگران دانش می شود٬ محصولات و خدمات را هوشمند می کند و تمام عرصه های زندگی بشر را دربر می گیرد٬ متحول می کند و بهبود می بخشد.
دامنه این تغییرات آنقدر شدید است که برخی معتقدند اصولاً کسی که در عصر اطلاعات به دنیا نیامده باشد٬ به دشواری می تواند نگرش درستی در مورد فناوری اطلاعات و اهمیت آن داشته باشد و روند تحولات را همسو با این فناوری مدیریت کند. این افراد معتقدند توانایی های لازم برای مدیریت عالی عصر اطلاعات٬ قابل فراگیری نیست بلکه این مهارت٬ با زندگی کردن در این عصر و از طریق تجربه شخصی مسایل مختلف مرتبط با فناوری اطلاعات کسب می شود.
یک تقسیم بندی آکادمیک در مورد نگرش و نحوه برخورد افراد با IT ٬ با استفاده از تعابیر مذهبی هفت نوع شخصیت مختلف را از هم متمایز می کند:
۱ - ریاکار یا Hypocrite کسی است که از اهمیت استراتژیک IT دم می زند اما در عمل٬ با رفتار خود این باور را رد می کند.
Exposes the strategic importance of IT, negotiates this belief through personal action
2 - متزلزل یا Wavery کسی است که اهمیت استراتژیک IT را با اکراه می پذیرد اما در مسایل مربوط به فناوری اطلاعات خود را درگیر نمی کند.
Reluctantly accepts strategic importance of IT but not ready to get involved in IT matters
3- ملحد یا Atheist معتقد است که IT بی ارزش است و این باور خود را آشکارا بیان می کند.
Convinced IT is of little value, publicly exposes this belief
4- طرفدار یا Zealot متقاعد شده است که فناوری اطلاعات اهمیت استراتژیک دارد و خود را در این زمینه صاحب نظر می داند.
Convinced IT is strategically important, believes (s)he is an authority on IT practice
5- مذبذب یا Agnostic این احتمال را می پذیرد که فناوری اطلاعات اهمیت استراتژیک داشته باشد، اما باید هرازگاهی مزایای IT را به او خاطر نشان کرد.
Consists IT maybe strategically important, requires repeated convincing
6- شاه منش یا Monarch می پذیرد که فناوری اطلاعات اهمیت استراتژیک دارد، و حتی اگر مدیر اجرایی شرکت باشد، مدیر اطلاعات و مدیر دانش مناسبی انتخاب می کند، اما پس از مدتی پا پس می کشد.
Accepts IT is strategically important, if (s)he is a CEO, (s)he appoints best possible CIO and CKO, then steps back
7- مومن یا Believer ایمان دارد که فناوری اطلاعات مزیتهای استراتژیک به بار می آورد، و این باور را در رفتار روزانه خود نشان می دهد.
Believes IT enables strategic advantage, demonstrates this belief in his/her own daily behavior
نکات جالبی در این تقسیم بندی به چشم می خورد. نخست آن که تنها افرادی با شخصیت تشریح شده در مورد اخیر قادر هستند سازمان را پیروزمندانه در مسیر گسترش فناوری اطلاعات رهبری کنند. مدیری که در عصر اطلاعات زندگی می کند، فناوری اطلاعات را دغدغه خود می داند، تحولات در زمینه فناوری اطلاعات را پیگیری می کند و دانش خود را به روز نگه می دارد، قادر است چشم انداز مناسبی در این زمینه برای سازمان خود ترسیم کند و ساختار لازم را در درون وبیرون سازمان برای رشد و توسعه IT فراهم آورد. این مدیران با وجود مشغله فراوانی که دارند و با وجود آن که فرصت تجربه کردن همه چیز را ندارند، در عمل و از نزدیک در پیشبرد فناوری اطلاعات تلاش می کنند زیرا اهمیت آن را کاملاً درک می کنند. آثار این درک و باور مدیران ارشد را حتی در ابعاد کوچک یک هفته نامه دیجیتال شاهد هستیم.
نکته مهم دیگر نقش مخرب ریاکاری و تزلزل در پیاده سازی فناوری اطلاعات است. کسی که آشکارا از رویکرد سنتی دفاع می کند ضربه کمی به پیشبرد فناوری اطلاعات وارد می نماید. اما آن کس که به ظاهر می گوید فناوری اطلاعات (حتی در سطوح ابتدایی آن نظیر اتوماسیون اداری) چیز مثبت و پسندیده ای است، اما در عمل برخلاف آن عمل می کند (مثلاً از تمام نامه ها print می گیرد و به پوشه ها و پرونده های کاغذی بیش از هر چیز اعنماد دارد)، مانعی جدی در مسیر پیشرفت و توسعه فناوری اطلاعات ایجاد می کند.
مطلب زیر را آقای امید با تلخیص نوشته استاد عزیزم دکتر یونس شکرخواه٬ در وبلاگ خود آورده اند:
یک روابط عمومی مقتدر خوب می داند که رضایت مشتری قابل اندازه گیری می باشد. در دنیای امروز، روابط عمومی استراتژی بلند مدت ندارد زیرا شرایط متحول شده است . روابط عمومی امروزه با عنوان سازمان ۷X۲۴ نامیده می شود یعنی ۲۴ ساعت کار در هفت روز هفته. که این به صورت حضور فیزیکی نمی باشد بلکه با استفاده از تکنولوژی جدید ارتباطی صورت می پذیرد و این امر به معنی یک روابط عمومی دیجیتال می باشد. مثلاً در چاپ بروشور جدید می توانید اطلاعات مندرج در بروشور خود را به روز نمایید که کمترین هزینه و زمان را به دنبال دارد.
در مورد روابط عمومی سنتی می توان گفت که برای پاسخگویی به روزنامه نگاری نوشتاری بوده است. اما امروزه مخاطبان فقط روزنامه نگاران نمی باشند، بلکه عموم مردم که به کامپیوتر واینترنت دسترسی دارند٬ به عنوان نسل دیجیتال و مخاطبان روابط عمومی می باشند. از این رو روابط عمومی دیجیتال باید بیشتر مشتری گرا باشد تا مسئول گرا. چرا که مشتری امروز ما می خواهد بداند که سازمان ما در کجا، کی و چگونه می تواند مشکل وی را حل نماید. به همین دلیل است که مخاطبان روابط عمومی ها، نسل دیجیتال می باشند نه روزنامه نگاران .